Ο Νομπελίστας της Ειρήνης...

Ο Martti Oiva Kalevi Ahtisaari (γεννημένος στις 23 Ιουνίου 1937), πρώην Πρόεδρος της Φινλανδίας (1994-2000), πρεσβευτής της Φινλανδίας στην Τανζανία, τη Ζάμπια, τη Σομαλία και τη Μοζαμβίκη και μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών (Η.Ε.), βραβεύτηκε σήμερα με το Νόμπελ Ειρήνης «για τις σημαντικές προσπάθειές του, σε διάφορες ηπείρους και κατά τη διάρκεια περισσότερο από τριών δεκαετιών, για την επίλυση των διεθνών συγκρούσεων».. [Το βραβείο περιλαμβάνει ένα μετάλλιο, προσωπικό δίπλωμα και 10 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες ($1.4 εκατομμύρια) χρηματικό έπαθλο]. Ο πιο πρόσφατος σταθμός του ήταν το Κόσοβο, ως ειδικός απεσταλμένος των Η.Ε.

Ο Martti Ahtisaari γεννήθηκε στο Viipuri της Φινλανδίας, ενώ ο πατέρας του, Oiva, ήταν χαμηλόβαθμος υπάλληλος στο σώμα υπηρεσιών. Εκτός από τη μητρική γλώσσα του, ο Ahtisaari μιλά σουηδικά, γαλλικά, αγγλικά, και γερμανικά.
Το 1963 φοιτεί στο πολυτεχνείο του Ελσίνκι και δραστηριοποιείται σε οργανώσεις αρμόδιες για την ενίσχυση των αναπτυσσόμενων χωρών. Το 1965, προσλαμβάνεται στο υπουργείο Εξωτερικών της Φινλανδίας, στο γραφείο για τη διεθνή αναπτυξιακή ενίσχυση και γίνεται τελικά ο αναπληρωτής επικεφαλής του τμήματος. Το 1968, παντρεύεται την Eeva Irmeli Hyvärinen (1936 -). Το ζεύγος έχει έναν γιο, το Marko Ahtisaari, αξιόλογο μουσικό και παραγωγό.


Μετά από το θάνατο του Επιτρόπου των Η.Ε. στη Ναμίμπια, Bernt Carlsson, ο Ahtisaari εστάλη τον Απρίλιο του 1989, ως πρόσθετος αντιπρόσωπος των Η.Ε., για να διευθύνει την ομάδα βοήθειας μετάβασης των Ηνωμένων Εθνών (UNTAG). Μετά από τις εκλογές ανεξαρτησίας του 1989, ο Ahtisaari έγινε επίτιμος δημότης της Ναμίμπια και του απονεμήθηκε το βραβείο Ο R Tambo.


Το 1993, o Ahtisaari επιλέγεται ως υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος για την προεδρεία. Η πολιτικά άψογη εικόνα του ήταν ένας κύριος παράγοντας στην εκλογή, όπως και το όραμα του για μια Φινλανδία που θα αποτελεί ενεργό συμμετέχοντα στις διεθνείς σχέσεις. Ο Ahtisaari κερδίζει την αντίπαλό του Elisabeth Rehn.


Ταξίδεψε αρκετά στη Φινλανδία και στο εξωτερικό και για το λόγο αυτό παρανομάστηκε ως «matka-Mara» («ταξίδι-Mara»). Τα μηνιαία ταξίδια του σε όλη τη χώρα και οι συνεστιάσεις με απλούς πολίτες (το αποκαλούμενο maakuntamatkat ή τα «επαρχιακά ταξίδια») ενίσχυσαν πολύ την δημοτικότητά του. Υποστήριξε την είσοδο της Φινλανδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε ένα δημοψήφισμα το 1994, το 56% των φινλανδικών ψηφοφόρων ήταν υπέρ της ιδιότητας μέλους. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, ο Boris Yeltsin και ο Μπιλ Κλίντον συναντήθηκαν στο Ελσίνκι. Διαπραγματεύτηκε επίσης με τον Viktor Chernomyrdin και τον Slobodan Milošević το τέλος των εχθροπραξιών στη γιουγκοσλαβική επαρχία Κοσόβου, το 1999.


Το 2000, μετά την αποχώρησή του από την προεδρία, τοποθετείται από την βρετανική κυβέρνηση στην ομάδα που επιτηρεί τις επιθεωρήσεις στον αφοπλισμό των όπλων του IRA, στη Βόρεια Ιρλανδία. Ο Ahtisaari ίδρυσε επίσης την Πρωτοβουλία Διαχείρισης Κρίσεων (CMI), μια ανεξάρτητη, μη κυβερνητική οργάνωση με στόχο την ανάπτυξη και τη στήριξη της ειρήνης στις εμπλεκόμενες περιοχές.


Την 1η Δεκεμβρίου του 2001, του απονέμεται το βραβείο J. William Fulbright, σε αναγνώριση της εργασίας του ως ειρηνοποιού σε πολλές περιοχές ανά την υφήλιο. Το 2005, ο Ahtisaari οδήγησε επιτυχώς τις διαπραγματεύσεις ειρήνης μεταξύ του Κινήματος Free Aceh Movement (FAM) και της ινδονησιακής κυβέρνησης, μέσω της μη κυβερνητικής οργάνωσής του, CMI. Οι διαπραγματεύσεις τελείωσαν στις 15 Αυγούστου του 2005, με μια συνθήκη για την απόσυρση των ένοπλων ινδονησιακών δυνάμεων. Ο Ahtisaari είναι μέλος του Club της Μαδρίτης.


Βέβαια, ο Ahtisaari υπερασπίστηκε έντονα τις ενέργειες των Ηνωμένων Πολιτειών στην κρίση που προηγήθηκε του τρέχοντος πολέμου στο Ιράκ. Αφότου είχε αρχίσει ο πόλεμος, ο Ahtisaari δήλωσε: «Δεδομένου ότι ξέρω ότι ένα εκατομμύριο έχουν σκοτωθεί από την κυβέρνηση του Ιράκ, δεν χρειάζομαι πολύ εκείνα τα όπλα μαζικής καταστροφής». Είναι ευρέως γνωστό ότι τα όπλα μαζικής καταστροφής του Ιράκ ήταν ο κύριος λόγος για να δικαιολογήσουν οι Η.Π.Α. την επίθεσή τους. Ο φινλανδός διανοητής και καθηγητής ιστορίας, Juha Sihvola, επέκρινε τα συμπεράσματα Ahtisaari για την ηθική του πολέμου, λέγοντας ότι ήταν «κατάπληκτα».


Το 2008 απονεμήθηκε στον Ahtisaari ένας τιμητικός βαθμός από το University College του Λονδίνου. Τον ίδιο χρόνο έλαβε το βραβείο ειρήνης της ΟΥΝΕΣΚΟ, Félix houphouët-Boigny του 2007, για τη «συμβολή, καθόλη την διάρκεια της ζωής του, στην παγκόσμια ειρήνη».

Αντώνης-Μάριος Παπαγιώτης