Παλιά, (πολύ παλιά, από τον 16ο μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα), τα έλεγαν privateers, και ήταν κατά βάση εμπορικά πλοία που όμως είχαν οπλισμό και κανόνια και αξιωματικούς του Ναυτικού, εκτός από το κανονικό πλήρωμα, και είχαν το δικαίωμα (παραχωρημένο από τα κράτη υπό την σημαία των οποίων όργωναν τις θάλασσες), να επιτίθενται σε εχθρικά σκάφη, και γενικά να προβαίνουν σε εχθροπραξίες.
Φαίνεται λοιπόν πως, με τα πρόσφατα κρούσματα πειρατικών επιθέσεων σε εμπορικά πλοία που όλο και πληθαίνουν, τα privateers θα ξανακάνουν την εμφάνισή τους στις θάλασσες του κόσμου, γιατί άλλη λύση δεν βλέπω. Αν και βέβαια τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Όσο καλά κι αν εξοπλίσεις ένα γκαζάδικο για παράδειγμα, αρκεί να βληθεί σε κάποιο απ’ τ’ αμπάρια του (ειδικά αν είναι ξεφόρτωτο), για να γίνει πυροτέχνημα. Κι ύστερα τι μανούβρες, και «τι ελιγμούς μάχης» να κάνουν τα σύγχρονα, και άγαρμπα από άποψη κοψιάς «κοντεϊνεράδικα», «αυτοκινητάδικα» (ειδικά αυτά), κ.λ.π.;
Έτσι, καταπώς φαίνεται, τα εμπορικά σκάφη και, κατά κύριο λόγο, τα τσούρμα τους θα εξακολουθούν ένας Θεός ξέρει για πόσον καιρό ακόμη να είναι στο έλεος των σύγχρονων, και εξίσου αδίστακτων με τους παλιούς, πειρατών. Και το φαινόμενο βέβαια δεν περιορίζεται γεωγραφικά στο Κέρας της Αφρικής, δηλαδή την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή μεταξύ του Κόλπου του Άντεν και των παραλίων της Σομαλίας. Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια (είκοσι τουλάχιστον, ίσως και παραπάνω), και οι πρώτες πειρατικές επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων, μετά την Barbarosa και Black Pitt εποχή, είχαν εκδηλωθεί στη Θάλασσα της Κίνας και το Στενό Malacca, ένα θαλάσσιο πέρασμα μήκους περίπου 500 ναυτικών μιλίων που περνάει ανάμεσα από νοτιότερο άκρο της Χερσονήσου της Μαλαισίας και τη Σουμάτρας, ενώνοντας τον Ινδικό Ωκεανό με τον Ειρηνικό. Θυμάμαι, όταν περνούσαμε το Στενό μ’ ένα γκαζάδικο, το Hawaiian Monarch, (η διέλευσή του είναι κοντά μιάμιση μέρα ταξίδι), τα βράδια ξαγρυπνούσαμε όλοι μας και κόβαμε βόλτες πλώρα-πρύμα με την ψυχή κυριολεκτικά στο στόμα από την αγωνία ως το χάραμα, «οπλισμένοι» με φακούς, προβολείς και μάνικες που εξακόντιζαν θαλασσινό νερό με μεγάλη πίεση –η… καλύτερη απάντηση στα ΑΚ-47 και τα Uzi των πειρατών.
Εκείνο που επέτεινε ακόμη περισσότερο την αγωνία και τον φόβο μας, ήταν το ότι, αν τελικά μας έβρισκε το κακό, εμείς, μην έχοντας άλλο τρόπο να αντιδράσουμε, θα έπρεπε να υποστούμε παθητικά τα όσα δεινά μας επεφύλασσαν οι Ινδονήσιοι, Μαλαισιανοί , κι ενίοτε Φιλιππινέζοι νέο-πειρατές (την καταλήστευσή μας, κι ενίοτε την κακοποίησή μας. Είναι γνωστό πως μέλη πληρωμάτων που τόλμησαν να προβάλουν αντίσταση, όχι απλώς έχασαν τη ζωή τους, αλλά κατακρεουργήθηκαν, προς γνώσιν και συμμόρφωση των υπολοίπων).
Και ποια η αντίδραση των πλοιοκτητριών εταιρειών, και των διεθνών οργανισμών (IMO, SOLAS κ.λ.π.); Ποιες οι συστάσεις, και ποια τα μέτρα τους για την αντιμετώπιση αυτής της σύγχρονης μάστιγας που εγκυμονεί ένα σωρό θανάσιμους κινδύνους για τις θαλάσσιες μεταφορές; Ποια η καλή και παρηγορητική κουβέντα τους προς τους ναυτικούς; «Είσαστε μόνοι σας, και μόνοι σας θα πρέπει να τα βγάλετε πέρα, σε περίπτωση που δεχθείτε επίθεση πειρατών»! Με αυστηρά απαγορευμένη την οπλοκατοχή και οπλοχρησία στα πληρώματα των πλοίων για αμυντικούς λόγους. Πολλές μάλιστα πλοιοκτητρίες εταιρίες, στις περιπτώσεις που τα σκάφη τους δεν πάθαιναν μεγάλες αβαρίες μετά από τέτοιες επιθέσεις (όπου οι πειρατές ξάφριζαν τα μέλη του πληρώματος, βουτούσαν ότι γυάλιζε στο μάτι τους, κι έσπευδαν να ξεκουμπιστούν), απαγόρευαν αυστηρώς και δια ροπάλου τη δημοσιοποίηση των περιστατικών, για να μην έχουν προβλήματα με τις μελλοντικές ναυλώσεις των πλοίων τους! Για τέτοια συμπαράσταση μιλάμε!
Μου κάνει εντύπωση που, τόσα χρόνια τώρα, πέρα από αποσπασματικές αναφορές γύρω από το θέμα, δεν έχουν εκδώσει ούτε έναν στατιστικό πίνακα όπου να αναφέρεται μέσα σε διάστημα τόσων χρόνων, πόσα πλοία έχουν δεχτεί επιθέσεις πειρατών σε διάφορα σημεία του πλανήτη (παίζει κι η Βραζιλία εδώ πέρα!), πόσοι ναυτικοί έχουν χάσει τη ζωή τους, και πόσα σκάφη έχουν εξαφανιστεί (άλλα γιατί τα κατέστρεψαν οι πειρατές, άλλα γιατί τους άλλαξαν χρώμα κι όνομα, και τα ξανάριξαν στην… πιάτσα).
Και φτάσαμε στο σήμερα, που η κατάσταση αυτή τείνει να πάρει πλέον δραματικές διαστάσεις, και που οι Σομαλοί πειρατές κάνουν χρυσές δουλειές, αφού, με τα λύτρα που παίρνουν προκειμένου να αφήσουν ελεύθερα τα πλοία που κρατούν αιχμάλωτα, εξοπλίζονται κι οργανώνονται όλο και καλύτερα («πολίτες» μιας χώρας στην οποία έχει καταλυθεί κάθε έννοια έννομης τάξης, καθώς την έχουν μοιράσει μεταξύ τους και την λυμαίνονται διάφοροι ληστο-φύλαρχοι).
Σήμερα κρατούν αιχμάλωτα τρία (;) πλοία (ανάμεσά τους κι ένα ελληνικών συμφερόντων, το Cpt. Stefanos), μάλλον στο λιμάνι Hurdiyo, αν και το κλου είναι ένα Ουκρανικό, τύπου Ro-Ro (οχηματαγωγό), ονόματι Faina, που μεταφέρει όπλα και άρματα μάχης για λογαριασμό Ρώσων ναυλωτών.
Στο Faina έχουν ανέβει Σομαλοί πειρατές, όμως παραμένει στ’ ανοιχτά, κυκλωμένο από αμερικάνικα πολεμικά. Επίσημα, ως λιμένας εκφόρτωσης του πλοίου αναφέρεται η Mombasa της Κένυας, όμως οι Αμερικανοί υποπτεύονται πως ίσως ο τελικός προορισμός του (του Faina) να ήταν το Σουδάν (φέξε μου, και γλίστρησα). Το σίγουρο είναι πως δεν θέλουν τα άρματα μάχης και τα όπλα να πέσουν στα χέρια των πειρατών, γιατί, σε μια τέτοια περίπτωση, δεν αποκλείεται να περάσουν σ’ εκείνα της Αλ Κάιντα! Στην περιοχή σπεύδει δε κι ένα ρώσικο πολεμικό πλοίο, (ξαναφέξε μου, διότι ξαναγλίστρησα!) Που θα πει πως το ενδιαφέρον των «σωτήρων» θα πρέπει να αναζητηθεί αλλού, κι ελάχιστα έως καθόλου έχει να κάνει με την προστασία της ναυσιπλοΐας και των ζωών των άμοιρων ναυτικών, που έχουν φτάσει να παίζουν το κεφάλι τους κορώνα-γράμματα για ένα (κυριολεκτικά) ξεροκόμματο. Και σ’ αυτούς πάει η σκέψη μου, μιας και τα βάσανα και οι αγωνίες τους –τι κι αν δεν έχω πέσει ποτέ ο ίδιος θύμα πειρατείας- μόνο άγνωστα δεν μου είναι.
Α. Μιαούλης