Ελληνική Τηλεόραση: Πού μας οδηγεί;

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας



Σε άλλες εποχές, στην ευλογημένη χώρα όπου σήμερα κατοικούν 11 εκατομμύρια ανδρών, γυναικών και παιδιών (Έλληνες και…αλλοδαποί) αλλά παραμένει άγνωστος ο αριθμός των…φιλελλήνων, οι ρόλοι ήταν ευκόλως διακριτοί καθώς η Νομοθετική εξουσία νομοθετούσε, η Εκτελεστική εφάρμοζε, η Δικαστική ήλεγχε και ο ΤΥΠΟΣ μέσω των ΡΕΠΟΡΤΕΡ κάθε φορά που εντόπιζε πρόβλημα, απεκάλυπτε πτυχές και ιδιαιτερότητες που θα έμεναν κρυμμένες επιτήδεια, ξεσκέπαζε πρωταγωνιστές και λεπτομέρειες ανατριχιαστικές ή …γαργαλιστικές δίνοντας στο αναγνωστικό κοινό υλικό για στοχασμό, σχολιασμό και μαθησιακές εμπειρίες!…Όμως ο κόσμος άλλαξε, αλλάξανε οι καιροί, είναι ΟΛΑ ψέματα και ας φαίνονται για…αλήθεια! Στην Ελλάδα σήμερα ΔΕΝ διαβάζουμε, κοιτάμε ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ η οποία δεν προσπερνά, αλλά μένει στην επιδερμίδα στην οποία έμειναν και όσοι πριν μερικά χρόνια «θεωρούσαμε ανόητες και εφήμερες» τις επιδράσεις του big brother, του μπαρ, της φάρμας…Τότε λίγοι είχαμε αναλάβει την ΕΥΘΥΝΗ που οφείλουμε να έχουμε ΟΛΟΙ οι επιστήμονες της συμπεριφοράς απέναντι στην κοινή γνώμη (τώρα σερφάρουμε στο διαδίκτυο) … Δεν μπορεί να αποτελέσει ξεπερασμένη ηθικολογία ούτε όμως και να βαπτισθεί ως οπισθοδρομική η θέση ότι ως ακαδημαϊκοί δάσκαλοι και μέλη της κοινωνίας στην οποία ζούμε και λειτουργούμε οφείλουμε να έρθουμε αρωγοί στην τηλεοπτική κοινή γνώμη που μάταια αναζητά ένα σημείο αναφοράς για να επιβεβαιώσει του λόγου το αληθές…Τουτέστιν, ότι προφανώς, έστω σε επίπεδο αντιγραφής, κάποιοι τηλεοπτικοί παραγωγοί έχουν εμπλέξει και το ελληνικό τηλεοπτικό φιλοθεάμων κοινό σε διαδικασία σύγχρονου Μιθριδατισμού! Καθότι το πρόβλημα με τις κάμερες που εισέβαλαν βάναυσα, βίαια και αδηφάγα στον προσωπικό μας χώρο εξαγοράζοντας την χυδαιότητα με το τίμημα της αναγνώρισης, της καθιέρωσης και της εισπρακτικής μας δυναμικής είναι ότι στο στυλ του αρχαίου μυθικού ηγεμόνα Μιθριδάτη μας οδηγούν σε ολοένα και δελεαστικότερες, ολοένα και περισσότερο καταστάσεις απαξίωσης. Είναι αλήθεια επιστημονικά δεδομένη ότι τα μεγάλα ψυχοκοινωνικά φαινόμενα δεν μπορεί να αναλυθούν, να αξιολογηθούν ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη επειδή η απαιτούμενη αντικειμενικότητα που θεμελιώνεται στην πλήρη αποστασιοποίηση από αυτά δεν είναι φοβερά δύσκολη αλλά σχεδόν ακατόρθωτη να την επιτύχει ακόμη και ο πλέον έμπειρος και αντικειμενικός ερευνητής. Ζούμε τέτοια φαινόμενα στα ελληνικά ραδιοτηλεοπτικά δρώμενα εδώ και μερικά χρόνια. Όσο αρνητικό και εάν ακουσθεί αυτό, τα πράγματα στο ελληνικό τηλεοπτικό πεδίο είναι ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ!
Καταθέτω σήμερα τον προβληματισμό γιατί αισθάνομαι ότι κάποια πράγματα πρέπει ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ να ειπωθούν με το όνομά τους. Εάν, όμως, δεν είστε έτοιμοι να δείτε το πραγματικό πρόσωπο της ελληνικής τηλεοπτικής πραγματικότητας διαπερνώντας την επιδερμική γοητεία της, μην συνεχίζετε, ΣΤΟΠ, σταματήστε την ανάγνωση του κειμένου μου εδώ! Εάν έχετε την τάση να υποβαθμίζετε τη δύναμη της τηλεόρασης, της τηλεοπτικής εικόνας ως παιδαγωγικού εργαλείου «διαμόρφωσης της κοινής γνώμης», σας ικετεύω, ΣΤΟΠ μη συνεχίζεται να διαβάζετε το κείμενό μου, διακόψτε εδώ! Και τελικά, εάν νομίζετε ότι επειδή είμαι από τα πρόσωπα που συχνά φιλοξενούν τα τηλεοπτικά παράθυρα και τα ραδιοφωνικά μπαλκόνια ΔΕΝ έχω το ΔΙΚΑΙΩΜΑ να κρίνω καλόπιστα αλλά και πολύ αυστηρά το ελληνικό ραδιοτηλεοπτικό πεδίο, κάντε μου μία προσωπική χάρη, μη συνεχίσετε το διάβασμα, ΣΤΟΠ εδώ! Όλοι εμείς που ασχολούμεθα με τις επιστήμες της συμπεριφοράς και μαζί μας κατά κύριο λόγο όσοι θεραπεύουμε την ειδικότητα της επικοινωνιολογίας χρειάζεται να αποδώσουμε ΟΡΘΑ για την επιμόρφωση του κοινού την εκπληκτική δύναμη της σύγχρονης τηλεόρασης στην άσκηση όχι της συνειδητής αλλά κυρίως της υποδόριας, της υποσυνείδητης επίδρασής της στην καθιέρωση προτύπων συμπεριφοράς προς μίμηση και ταύτιση για τα παιδιά που στέκονται ευάλωτα και εύπλαστα μπροστά στους δέκτες και για μας τους μεγάλους που έχουμε σχεδόν συστηματικά οδηγηθεί στην αποδοχή της ψεύτικης «εικονικής πραγματικότητας» με την αποκρυστάλλωση μιας πολύ στρεβλής αντίληψης της…πραγματικότητας!
Για τις υπερβολές στην παντοδύναμη τηλεόραση σε ΟΛΕΣ τις χώρες έχει συσταθεί η αρμόδια ελεγκτική αρχή για να τις ανακόπτει και να προστατεύει το τηλεοπτικό κοινό και τις ευπαθείς ομάδες. Τέτοια ΑΡΧΗ είναι στην Ελλάδα το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο…Όσο θυμάστε και θυμάμαι ΠΟΤΕ επενέβη το ΕΣΡ με τέτοιον τρόπο ώστε να αποκαταστήσει βλάβες και προσβολές τιμωρώντας παραδειγματικά τους παραβάτες και επιτυγχάνοντας έτσι την αποτροπή μελλοντικών παραπτωμάτων;
Στη μεταπολεμική περίοδο και με απίστευτα υψηλούς ρυθμούς στις τελευταίες δύο δεκαετίες από τα τρία επικοινωνιακά μέσα μεταφοράς μηνυμάτων, τον Τύπο, το Ραδιόφωνο και την Τηλεόραση η τελευταία έχει πάρει την αδιαμφισβήτητη πρωτιά και μέσα από αυτήν περνούν και σε συνειδητό αλλά και σε υποσυνείδητο επίπεδο μηνύματα που καθιερώνουν εταιρίες και προϊόντα, που προάγουν αντιλήψεις και διαμορφώνουν απόψεις που καθιερώνουν στην κοινή γνώμη ως αναγνωρίσιμα πρόσωπα τα οποία στη συνέχεια και διεκδικούν και επιτυγχάνουν την εκλογή τους στα ύψιστα αξιώματα – όχι μόνο στην Ελλάδα μας – αλλά και σε κάθε δημοκρατική κοινωνία από το επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού μέχρι και εκείνο των Εθνικών Αντιπροσωπειών ως Βουλευτές και γερουσιαστές. Η ουσία το περιεχόμενο και ο «λόγος» όχι μόνο στην ελληνική αλλά στην παγκοσμιοποιημένη «τηλεοπτική δημοκρατία» δίνουν τη θέση τους στο περίβλημα, στο επιδερμικό, στην εικόνα. Ίσως άλλοι λαοί να μην νοιάζονται για αυτές τις μεταλλάξεις, αλλά εμάς εδώ στην χώρα-κοιτίδα του πολιτισμού, της δημοκρατίας και της λογικής δεν θα έπρεπε να μας…πειράζει όταν διαπιστώνουμε τη διάβρωση της δημοκρατίας από το σύγχρονο ΔΟΥΡΕΙΟ ΙΠΠΟ την ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΗ που λέγεται τηλεόραση;
Πριν μερικές δεκαετίες στην Αμερική «ψαχνόμασταν» επιστήμονες, καλλιτέχνες και διανοούμενοι όλων των μεγεθών διαπιστώνοντας ότι τις επιλογές σε «πιλοτικά επεισόδια» για τα τηλεοπτικά σήριαλ που θα έβλεπε ΟΛΗ η ΑΜΕΡΙΚΗ στην επόμενη σεζόν ΔΕΝ τις έκαναν κάτοικοι γνωστών κοσμοπολίτικων κέντρων όπως η Νέα Υόρκη, Βοστόνη, Σικάγο ή Σαν Φρανσίσκο αλλά κάποιων κωμοπόλεων του Κάνσας ή της Μινεσότα ( όπου τα συνήθη δημογραφικά στοιχεία κατέγραφαν… βούβαλοι 18,000, αγελάδες 108,000, αιγοπρόβατα 208,000, και κάτοικοι 8,000 εκ των οποίων οι 800 απόφοιτοι…Λυκείου!)
Η τηλεόραση ως το Μέσο Επικοινωνίας που έχει αναδείξει τα ΜΜΕ ως «πρώτη εξουσία» με τη βοήθεια ψυχολογικών τεχνικών και ανεπίτρεπτης χρήσης στρατηγικών προπαγάνδας, ανελέητα και μεθοδικά μας αποβλακώνει!.. Εμείς οι Έλληνες, ένας – πάλαι ποτέ όπως θα λέγαμε στην καθαρεύουσα – λαός λεξιπλάστης και λεξιλάγνος οδηγηθήκαμε – και εξαιτίας της άκριτης τηλεοπτικής μας εξάρτησης και εθελουσίας αποβλάκωσης σε λαό…διακεκριμένης…λεξιπενίας!
Τι κρίμα!...