Ζέστη και...εγκληματικότητα;

Η φετινή πολύ εντυπωσιακή αύξηση ανθρωποκτονιών στην πατρίδα μας – και τα πολυσυζητημένα στα ΜΜΕ ειδεχθή εγκλήματα του φετινού καλοκαιριού – έφερε και πάλι στη θύμησή μου εκείνη την Παγκόσμια Σύναξη για το περιβάλλον του Κυότο της Ιαπωνίας. Εκεί, για πρώτη φορά, οι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν άκουσαν τους ειδικούς επιστήμονες να συζητούν τα ολέθρια αποτελέσματα της αλόγιστης αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη μας - άνοδος τής στάθμης των θαλασσίων υδάτων, εξαφάνιση παράκτιων περιοχών, επέκταση των ερήμων, καταστροφή σε ζώνες αλιείας και γεωργίας.

Πέρασε, όμως, τότε και φοβάμαι ότι θα συνεχίσει να περνά απαρατήρητη η διαπίστωση ότι η αύξηση της θερμοκρασίας έχει πέρα από όλες τις άλλες και μια εντυπωσιακά συγκεκριμένη ψυχοκοινωνική διάσταση που θα έπρεπε επίσης μας ανησυχήσει καθώς συνδέεται με την αύξηση στα ποσοστά της βίαιης και επιθετικής συμπεριφορά ακόμη και των ανθρωποκτονιών !

Είναι καθολικά αποδεκτό ότι το υπόβαθρο της βίαιης συμπεριφοράς και της ανθρωποκτονίας αποτελούν οι αρνητικές σκέψεις παρανοϊκών ατόμων και ο υπέρμετρος εκρηκτικός θυμός που συσσωρεύεται σε κάποια άτομα και εκδηλώνεται με ανεξέλεγκτο, καταστροφικό, εκρηκτικό ξέσπασμα. Συνεπώς οποιοσδήποτε παράγων τείνει να αυξήσει το υπόστρωμα θυμού-αρνητικών συναισθημάτων θα αυξήσει και τις εκδηλώσεις βίαιης συμπεριφοράς και την τάση του ανθρώπου να θανατώσει κάποιον γνωστό ή άγνωστο συνάνθρωπό του.

Εργαστηριακά πειράματα κοινωνικής ψυχολογίας έχουν δείξει ότι όταν βρισκόμαστε μέσα σε στενούς χώρους με αυξημένα επίπεδα θερμοκρασίας αυξάνουν οι αρνητικές σκέψεις και έχουμε την τάση να γίνουμε περισσότερο ευερέθιστοι και εριστικοί σε σύγκριση με χώρους όπου η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη και δεν υπάρχει το στρίμωγμα. Άλλα εργαστηριακά πειράματα απέδειξαν ότι όταν οι ψηλές θερμοκρασίες συνδυασθούν με κάποια πρόκληση που θα δεχθούμε από κάποιον άλλο συνάνθρωπό μας, του άμεσα οικογενειακού, συγγενικού ή φιλικού περιβάλλοντος ή και κάποιου άγνωστου προσώπου τότε αυξάνει θεαματικά η τάση μερικών ανθρώπων να επιτεθούν βίαια στο πρόσωπο που τους προκαλεί.

Πρόσφατες θεωρητικές επισημάνσεις των συναδέλφων μου της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρίας δίνουν εφιαλτικές διαστάσεις στο φαινόμενο της σύνδεσης της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη και της εγκληματικότητας. Στην Αμερική, όπου τα κρούσματα βίαιης επιθετικότητας και ανθρωποκτονιών ξεπερνούν τις 60,000 τον χρόνο ( ! ) υπολογίζεται ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 6 β. στην κλίμακα Φαρενάϊτ ( λιγότερο από 2,5 β. στην κλίμακα Κέλσιου ) στον 21ο αιώνα θα προσθέσει άλλες 86,000 ανθρωποκτονίες σε ετήσια βάση!....

Η αύξηση της γήινης θερμοκρασίας ίσως εξαφανίσει τη μισή παράκτια Ελλάδα και μας μετατρέψει σε προέκταση της Σαχάρας. Αναρωτιέται όμως κανείς εύλογα τί θα συμβεί με την επιθετική συμπεριφορά και την εγκληματικότητα στην Ελλάδα και τις χώρες της Μεσογείου; Μήπως θα έπρεπε να προβληματισθούμε ΟΛΟΙ, Κράτος, φορείς Ψυχικής Υγείας και Παιδείας, ΜΚΟ και απλοί αλλά ενεργοί πολίτες ώστε στη χώρα του Ιπποκράτη να προλάβουμε να αποσοβηθεί ένα τόσο εφιαλτικό μελλοντικό σενάριο και όχι να τρέχουμε κατόπιν εορτής «υποκριτικά» να θεραπεύσουμε τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις;

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Διδάκτορα Κοινωνιολογίας – Ψυχολογίας

Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας





Γιώργος Πιπερόπουλος